اختراع فرآیندی علمی فنی وخلاقانه می باشد که در نتیجه فکر ، دانش و خلاقیت فرد یا افرادی به وجود می آید و باعث رفع مشکل و یا سهولت در انجام امور و یا پیشرفت علمی ، صنعت و فن آوری و …. خواهد شد.
فردی که این نوآوری را ارائه نموده است مخترع نامیده می شود که مسلما به دنبال کسب حقوق و منافعی از اختراع خود می باشد ،بنابراین نخستین گام جهت جلوگیری از سوء استفاده های احتمالی و بهر برداری از حقوق بدست آمده ، ثبت قانونی اختراع به نام مخترع آن می باشد . لکن باید دید که چه مواردی از نظر قانونی اختراع محسوب می شوند و قابل ثبت هستند ؛
بنا بر ماده 2 قانون ثبت اختراع ، اختراعی قابل ثبت است که حاوی ابتکار جدید و دارای کاربرد صنعتی باشد . ابتکار جدید به معنای ان است که در فن یا صنعت قبلی وجود نداشته باشد ابتکار جدید که در فن یا صنعت قبلی وجود نداشته و برای دارنده مهارت عادی در فن مذکور معلوم و اشکار نباشد و از نظراختراعی کاربردی محسوب می شود . منظور از صنعت معنای گسترده ان است که شامل مواردی نظیر صنایع دستی ، کشاورزی ، ماهیگیری و خدمات نیز می باشد .
در صورتی که فرد یا افرادی ثابت نمایند که اختراع ارائه شده توسط آنها دارای شرایط فوق می باشد گواهینامه اختراع دریافت می نمایند. طبق ماده 3 قانون اختراع ، گواهینامه اختراع سندی است که اداره مالکیت صنعتی برای حمایت از اختراع صادر می کند و دارنده ان می تواند از حقوق انحصاری بهره مند شود
طبق ماده 4 قانون ثبت اختراع موارد زیر از حیطه حمایت از اختراع خارج می باشد و اختراع محسوب نمی گردد :
1-کشفیات ، نظریه های علمی ، روش های ریاضی و اثار هنری
2-طرح ها و قواعد یا روش های انجام کار تجاری و سایر فعالیت های ذهنی و اجتماعی
3-روش های تشخیص و معالجه بیماری انسان یا حیوان
4- منابع ژنتیک و اجزا ژنتیک تشکیل دهنده انها و همچنین فرایندهای بیولوژیک تولید انها
5-انچه قبلا در فنون و صنابع ثبت شده باشد
مدارک مورد نیاز جهت ثبت اختراع
1-طبق ماده 2 تسلیم اظهارنامه در سه نسخه و در فرم مخصوص به زبان فارسی تنظیم شده و پس از ذکر تاریخ توسط متقاضی امضا ء شده باشد.
تبصره : در صورتی که اسناد ضمیمه اظهارنامه و سایر اسناد مربوط ، به زبان دیگری غیر از فارسی باشد. ارائه اصل مدارک مورد نیاز همراه با ترجمه عادی کامل انها الزامی است .
2-طبق ماده 4: متقاضی باید اظهار نامه ثبت اختراع را حضوری یا با پست سفارشی و یا در چارچوب ماده 167 این ایین نامه به مرجع ثبت تسلیم نماید.تاریخ وصول اظهار ناه یا تاریخ داده ایم ، تاریخ اظهارنامه تلقی می شود
3-طبق ماده 5 اظهارنامه ثبت اختراع باید حاوی نکات زیر باشد:
الف- اسم ، شماره ملی ، نشانی ، کد پستی ، تابعیت ، و سمت متقاضی و در صورتی که متقاضی شخص حقوقی است ذکر نام ، نوع فعالیت ، اقامتگاه و بقیه مشخاصات الزامی است
ب – در مواقعی که متقاضی شخص مخترع نیست،مدارک دال بر سمت قانونی وی همراه اظهارنامه تحویل گردد
ج-ادعای مذکور در اظهارنامه، گویا و مختصر بوده و با توصیف همراه باشد،به نحوی که برای شخص دارای مهارت عادی در فن مربوط واضح و کامل بوده و حداقل یک روش اجرایی برای اختراع ارائه کند
مدارک زیر نیز می بایست ضمیمه اظهارنامه باشد :
1-توصیف اختراع
خلاصه توصیف اختراع باید مستقیماَ زمینه ی فنی ای که اختراع به آن تعلق دارد را تعیین کند تا در جستجوی سوابق اختراع ادعایی مورد استفاده قرار گیرد.در خلاصه اختراع نکات ذیل باید در نظر گرفته شود :
الف- با عنوان اختراع شروع شود و مشتمل بر 70 تا 200 کلمه باشد.
ب -مشکل فنی،اساس راه حل ارائه شده برای آن و کاربرد یا کاربردهای اصلی اختراع را اجمالاَ روشن نماید.
ج -در صورت لزوم،مشتمل بر فرمول های شیمیایی یا معادلات ریاضی باشد تا براساس آن ها ویژگی های اختراع به بهترین شکل بیان شود.
د -در صورتی که برای توضیح اختراع ارجاع به نقشه های ارجاع دهنده به هر یک از نقشه ها در داخل پرانتز ذکر گردد.
ز -عدم بیان ارزش و مزایای اختراع.
طبق ماده ی 14،خلاصه توصیف فقط برای بیان اطلاعات اختراع به کار می رود و نمی تواند مبنای تفسیر برای تعیین حدود ادعا باشد
2-ادعا یا ادعا های اختراع
طبق ماده 12 : ادعا یا ادعا ها ممکن است ناظر بر فراورده ، فرایند ، فراینددستیابی به یک فراورده و یا ترکیبی از فرایند و فراورده باشد ، مشروط بر اینکه راجع به یک مفهوم اختراعی باشد.
3- خلاصه های از توصیف اختراع در (3 نسخه )
خلاصه توصیف اختراع باید مستقیماَ زمینه ی فنی ای که اختراع به آن تعلق دارد را تعیین کند تا در جستجوی سوابق اختراع ادعایی مورد استفاده قرار گیرد.در خلاصه اختراع نکات ذیل باید در نظر گرفته شود :
الف-با عنوان اختراع شروع شود و مشتمل بر 70 تا 200 کلمه باشد.
ب-مشکل فنی،اساس راه حل ارائه شده برای آن و کاربرد یا کاربردهای اصلی اختراع را اجمالاَ روشن نماید.
پ-در صورت لزوم،مشتمل بر فرمول های شیمیایی یا معادلات ریاضی باشد تا براساس آن ها ویژگی های اختراع به بهترین شکل بیان شود.
ج-در صورتی که برای توضیح اختراع ارجاع به نقشه های ارجاع دهنده به هر یک از نقشه ها در داخل پرانتز ذکر گردد.
د-عدم بیان ارزش و مزایای اختراع
ر-نقشه یا نقشه ها
چنانچه نقشه ها ، نمودارها و جدوال ، بخشی از ضمیمه اظهارنامه باشند در ترسیم انها باید نکات زیر رعایت شود :
الف-در یک روی صفحه کاغذ با دوام ودر قطع a4 با خطوط پر رنگ و یک دست مشکی و غیر رنگی کشیده شده
در رسم انهااز ابزار های فنی نقشه کشی استفاده شود ، و حداکثر اوراق به ترتیب از بالا دو پنج سانتی متر از چپ یک وپنج سانتی مت از راست د ووپنج سانتی متذ و از پایین یک سانتی متر باشد
ب -وضوح و شفافیت نقشه ها به نحوی باشد که امکان تکثیر یا تصویر برداری آن میسر شود.
پ -تمام عناصر نقشه یا نمودار دارای مقیاس یکسان باشد مگر آنکه برای فهم اختراع،برجسته نمودن بخش خاصی از نقشه و یا نمودار ضروری باشد.
ت -تا حدامکان به صورت عمودی در صفحه قرار گیرد.
ج -اعداد،حروف و نشانه ها به طور روشن ذکر شده و خوانا باشند.
د-شامل نشانه هایی باشد که در توصیف بتوان به آن ها ارجاع داد.
ر-صفحات باید به ترتیب شماره گذاری شده و ترجیحاَ نشان دهنده ی شماره آن صفحه از کل صفحات باشد.
ز-هیچ توضیحی نباید روی نقشه ها وجود داشته باشد مگر در مورد جداول و نمودارها.
ن -در صورتی که هر یک از نقشه ها،نمودارها و جداول در بیش از یک صفحه باشد،کل صفحات باید بدون حذف بخشی از آن ها،شامل نشانه هایی مستقل از شماره صفحات باشد به نحوی که ارتباط و تمامیت قسمت ها را با یکدیگر روشن سازد
4-مدارک مثبت هویت متقاضی و مخترع
اشخاص حقیقی : کپی شناسنامه و کپی کارت ملی
اشخاص حقوقی : اخرین روزنامه رسمی دلیل مدیریت ، کپی شناسنامه و کارت ملی صاحبان امضا ء
5-درخواست کتبی بر عدم ذکر اسم مخترع ، چنانچه مخترع نخواهد نام او ذکر شو د
6-مدارک مربوط به حق تقدم که همزمان با تسلیم اظهارنامه یا حداکثر ظرف 15 روز از ان تاریخ تسلیم شود
7-رسید مربوط به پرداخت هزینه های قانونی
8-مدارک نمایندگی در صورتی که تقاضا توسط نماینده قانونی به عمل اید
مراحل ثبت اختراع
در نخستین گام وارد پورتال ادراه کل مالکیت صنعتی به نشانی http://iripo.ssaa.ir شده و پس از آن وارد بخش ثبت اظهارنامه شوید. و در نخستین گام ثبت اظهارنامه و قبول تعهد نامه جهت رعایت مواد قانونی را تکمیل نمایید و سپس نوع اظهار نامه را انتخاب نمایید و اطلاعات اظهار نامه را تکمیل نمایید.